Khoảng 1/3 các nhà máy LNG trên thế giới gặp phải vấn đề về độ tin cậy (Ảnh minh họa)

Mặc dù năng lực sản xuất LNG toàn cầu dự kiến ​​sẽ tăng nhưng tổng sản lượng sẽ bị hạn chế bởi thách thức vận hành và sản lượng khí nguyên liệu giảm ở nhiều cơ sở. Khoảng một phần ba trong số các nhà máy LNG trên thế giới gặp phải vấn đề về độ tin cậy cơ học và khả năng cung cấp khí đốt đáng kể. thách thức trong những năm gần đây. Balhaf LNG của Yemen và kho cảng LNG Marsa El Brega của Libya đã bị đình trệ trong bối cảnh bất ổn chính trị đang diễn ra và những quan ngại về an ninh. Sau hàng loạt sự cố mất an toàn, nhà máy Freeport LNG ở Bờ Vịnh (Hoa Kỳ) đã xảy ra vụ nổ (6/2022), khiến khoảng 15% công suất sản xuất LNG của Hoa Kỳ bị cắt giảm. Hiên cơ sở này tiếp tục phải đối mặt với các vấn đề về độ tin cậy sau khi mở cửa trở lại vào đầu năm 2023 bởi do một cơn bão mùa đông đã khiến hãng Shell buộc phải đóng cửa một phần (1/2024). Nhà máy LNG nổi Prelude ngoài khơi bờ biển phía Tây Australia đã hoạt động kém hiệu quả do một loạt các vụ hỏa hoạn, mất điện và đình công. Những thách thức về cung cấp khí đốt đã làm giảm sản lượng LNG tại các nhà máy ở Angola, Algeria, Indonesia, Australia, Nigeria và Malaysia.

Với những gián đoạn này, đội tàu LNG của thế giới chỉ hoạt động ở mức 87% công suất định mức vào năm 2023. Tuy nhiên, nhu cầu LNG toàn cầu tăng mạnh mẽ trong hai năm liên tiếp đã tạo động lực mạnh mẽ cho các nhà sản xuất LNG tối đa hóa sản lượng và một số dự án, bao gồm các dự án ở Qatar, Oman, CHLB Nga và Australia đã vận hành nhiều hơn công suất định mức vào năm 2023. Nguồn cung LNG toàn cầu cũng phải đối mặt với rủi ro do sự gián đoạn của các điểm huyết mạch hàng hải quan trọng. Kênh đào Panama chứng kiến ​​lượng LNG vận chuyển giảm vào năm 2023 và đầu năm 2024 do kiểu thời tiết El Niño dữ dội làm hạn chế số lượng tàu qua lại. Đây là một hiện tượng có thể ngày càng phổ biến hơn và khắc nghiệt hơn khi sự thay đổi của khí hậu ngày càng gia tăng. Trong khi đó, các cuộc tấn công các tàu đi qua Biển Đỏ đã khiến nhiều chủ hàng LNG phải định tuyến hàng hóa ra khỏi khu vực kênh đào Suez khi mà các kênh đào Panama và Suez đã chiếm hơn 10% giao dịch LNG toàn cầu vào năm 2023. Sự gián đoạn vận chuyển đã thúc đẩy giá cước thuê tàu chuyên chở LNG năm ngoái tăng và sự gián đoạn kéo dài có thể gây ra những thay đổi lâu dài hơn trong vận chuyển LNG.

Hoa Kỳ: Xuất khẩu tăng vọt mặc dù tạm dừng phê duyệt giấy phép

Kể từ khi khởi động kho cảng LNG đầu tiên ở Bờ Vịnh Mexico vào đầu năm 2016, Hoa Kỳ đã phát triển trở thành nhà cung cấp LNG lớn nhất thế giới. Ngày nay, hiện có bảy cơ sở LNG đang hoạt động ở lục địa Hoa Kỳ, với công suất thiết kế là 92,3 Mtpa, chiếm khoảng 1/5 tổng sản lượng LNG của thế giới. Hiện bảy nhà máy đã vận chuyển 86 triệu tấn (Mt) LNG vào năm 2023 và nhu cầu về khí đốt tự nhiên làm cả nguyên liệu và nhiên liệu đã vượt quá 11% tổng sản lượng của Hoa Kỳ. Từ cuối năm 2021 cho đến cuối năm 2022, nhu cầu của châu Âu đối với LNG của Hoa Kỳ tăng cao đã gây căng thẳng cho thị trường khí đốt Bắc Mỹ, khiến giá khí đốt bán buôn của Hoa Kỳ tăng vọt lên mức cao nhất trong hơn một thập kỷ. Do vậy, động lực thị trường đối với LNG là rất rõ ràng: Khi xuất khẩu nhiều khí đốt hơn trong cuộc khủng hoảng Ukraine, Hoa Kỳ đã thay đổi nguồn cung trong nước và gây biến động giá cả nhập khẩu từ thị trường LNG toàn cầu.

Được thúc đẩy một phần bởi những quan ngại về việc tăng giá, Bộ Năng lượng Hoa Kỳ đã tạm dừng cấp giấy phép mới xuất khẩu LNG sang các quốc gia chưa ký kết hiệp định thương mại tự do với Hoa Kỳ (non-free trade agreement nations-NFTA) từ tháng 1/2024 để cơ quan này có thể đánh giá lại tác động của ngành LNG đối với giá khí đốt tự nhiên, các biện pháp ứng phó với biến đổi khí hậu và cộng đồng địa phương. Tuy nhiên, việc tạm dừng phê duyệt dự án xuất khẩu LNG mới sẽ không làm thay đổi quỹ đạo ngắn hạn của LNG Hoa Kỳ đã xây dựng ra. Năm dự án khí hóa lỏng mới của Hoa Kỳ, cũng như hai dự án của Mexico sử dụng khí đốt của Hoa Kỳ, đang được xây dựng và đã được phép xuất khẩu sang các nước đã ký kết hiệp định thương mại tự do với Hoa Kỳ (NFTA), với tổng công suất là 78 ​​ Mtpa, nghĩa là việc tạm dừng hoặc không cấp giấy phép không ảnh hưởng đến ngành công nghiệp khí đốt của Hoa Kỳ chuẩn bị đạt 85% tăng trưởng năng lực xuất khẩu LNG vào năm 2028.

Hợp đồng mua bán LNG của Hoa Kỳ nằm trong số những hợp đồng ít bị hạn chế nhất trên toàn cầu: Người mua có thể vận chuyển LNG và bán lại hàng hóa ở bất cứ đâu trên thế giới. Tuy vậy, sự linh hoạt này cũng có nghĩa là người mua có thể hủy bỏ LNG khi nó mang lại lợi ích kinh tế cho họ. Giá LNG toàn cầu thấp có thể kéo dài việc đội tàu của Hoa Kỳ không được sử dụng đúng mức như đã từng xảy ra vào giữa năm 2020 khi giá LNG sụt giảm trong bối cảnh toàn cầu cung vượt cầu khiến nhiều người mua LNG hủy giao dịch mua bán, khiến sản lượng LNG giảm và ngừng hoạt động tạm thời tại một số nhà máy, cơ sở sản xuất.

Australia: Chi phí cao, thị trường khí đốt hạn chế sản lượng

Australia đã xuất khẩu mức cao nhất mọi thời đại là 81 Mt LNG (2023), cùng với Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc và Đài Loan-Trung quốc chiếm hơn 85% tổng doanh số bán hàng toàn cầu. Tuy nhiên sản lượng LNG của Australia lại tăng chưa đến 1% hàng năm và nước này đã nhường vị trí là nhà xuất khẩu LNG lớn nhất thế giới cho Hoa Kỳ.

Một số nhà máy LNG của Australia đã hoạt động kém hiệu quả trong những năm gần đây. Tháng 5/2023, hãng Shell đã đình chỉ sản xuất tại cơ sở Prelude 3,6 Mtpa công suất do vấn đề kỹ thuật, dẫn đến sản lượng giảm trong mùa hè và không có hàng hóa nào từ tháng 9 đến hết ngày 27/11/2022, hai vụ hỏa hoạn và một cuộc đình công đã khiến sản lượng LNG bị cắt giảm nhiều hơn. Tương tự, nhà máy Gladstone LNG của hãng Santos ở bang Queensland tiếp tục hoạt động tốt dưới mức công suất thiết kế và việc giảm sản lượng từ mỏ Bayu Undan dẫn đến tỷ lệ sử dụng chỉ ở mức 13% tại nhà máy LNG Darwin vào năm ngoái. Hiện khối lượng xuất khẩu LNG của Australia dự kiến ​​sẽ giảm đến năm 2025. Nhà máy Darwin LNG đã ngừng sản xuất vào cuối năm 2023 và cơ sở Woodside có kế hoạch đóng cửa một trong số những nhà máy của nó ở North West Shelf (2024), cả hai đều gặp nguyên nhân do nguồn cung cấp nguyên liệu giảm.

Australia có một dự án 5 Mtpa công suất mới tại nhà máy LNG Pluto Train 2 của hãng Woodside ở Tây Australia theo xây dựng cũng như mở rộng quy mô nhỏ tại cơ sở Ichthys LNG. Mặc dù vậy, thắt chặt thị trường khí đốt trong nước có thể hạn chế sản lượng LNG của Australia. Chính quyền lãnh thổ phía Bắc đã thúc giục các nhà xuất khẩu LNG cung cấp khí đốt khẩn cấp do sản lượng tại mỏ Blacktip sụt giảm. Phía Western Australia có thể cũng nhận thấy tình trạng thiếu khí đốt sẽ hạn chế xuất khẩu LNG trong thập kỷ tới và bờ biển phía đông của Australia được dự báo sẽ thiếu hụt khí đốt từ năm 2028 khi Viện Nghiên cứu năng lượng Oxford đã lưu ý “dường như không thể tránh khỏi việc các nhà sản xuất LNG ở bang Queensland sẽ phải chuyển hướng khối lượng khí đốt ngày càng tăng sang cho các thị trường phía Nam”. Để chuẩn bị cho sự thiếu hụt đó, Chính phủ Australia gần đây đã yêu cầu Bộ trưởng Tài nguyên nước này có thẩm quyền áp dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu LNG hàng quý.

Các dự án LNG mới của Australia thường được coi là không có tính cạnh tranh toàn cầu do chi phí cao cho cả xây dựng và cung cấp khí đốt mới. Ngành công nghiệp khí đốt cũng phải đối mặt với những thách thức từ nghĩa vụ nghiêm ngặt khí thải theo Cơ chế bảo vệ của Australia, trong đó sẽ yêu cầu bất kỳ mỏ khí đốt mới nào cũng phải đặt mục tiêu net-zero qua việc lưu trữ CO₂ tại bể hồ chứa. Những tiêu chuẩn này có thể ảnh hưởng đến các mỏ khí mới được đề xuất nhằm mục đích đóng các nhà máy LNG hiện có, bao gồm các mỏ giếng Barossa và Browse, nơi lưu trữ lượng CO₂ cao. Việc phát triển các mỏ này có thể sẽ yêu cầu sử dụng công nghệ thu hồi và lưu trữ carbon (CCS), vốn có lịch sử hoạt động kém hiệu quả và sẽ làm tăng thêm chi phí của dự án LNG.

Do sự cạnh tranh gia tăng, trữ lượng giảm, sự can thiệp của chính phủ vào thị trường khí đốt và tiềm năng người mua LNG tìm kiếm nguồn cung thay thế có thể dẫn đến sự sụt giảm xuất khẩu LNG của Australia trong thời gian tới. Theo một số ước tính, xuất khẩu LNG của Australia có thể giảm xuống dưới 70 >Mtpa vào năm 2030. dưới mức hiện tại. Sau một thời gian dài hoạt động tài chính kém hiệu quả, viễn cảnh sản lượng LNG giảm đã làm dấy lên mối quan ngại việc Australia đang “lặng lẽ rời bỏ” kinh doanh LNG.

Qatar: Mở rộng dấu chân LNG có chi phí thấp nhất

Qatar, nước xuất khẩu LNG hàng đầu thế giới trước năm 2020 và là nước xuất khẩu lớn thứ ba vào năm 2023, đã bắt tay vào chương trình mở rộng LNG quy mô lớn nhằm tăng công suất hóa lỏng lên 64 Mtpa trong sáu năm tới. Qatar Energy bắt đầu xây dựng dự án North Field Expansion về phía Đông: Đóng mới bốn tàu 32 Mtpa (10/2023), đợt giao khí đầu tiên dự kiến ​​sẽ diễn ra vào năm 2025. Tháng 2/2024, Qatar Energy tuyên bố sẽ tăng gấp đôi quy mô giai đoạn hai của dự án North Field West Expansion, từ 16 Mtpa lên 32 Mtpa công suất, tất cả dự kiến ​​sẽ đi vào hoạt động vào năm 2030. Qatar Energy đã ký hợp đồng bán LNG thời hạn 27 năm với các hãng Sinopec, Eni, Shell, TotalEnergies và China National Petroleum Corporation (CNPC), với giá bán gắn liền với giá dầu. Mặc dù vậy, phần lớn sản lượng LNG do mở rộng công suất của Qatar Energy không bị thu hẹp, chỉ ra thị trường giao ngay dư cung ở những năm tới.

Tham vọng LNG của Qatar được củng cố bởi lợi ích kinh tế của mỏ khí North Field ngoài khơi, nơi tạo ra sản lượng dồi dào cả khí ngưng tụ và chất lỏng, được sử dụng làm nguyên liệu cho xăng, nhiên liệu máy bay phản lực và dầu diesel. Doanh thu từ chất lỏng cho phép các dự án LNG của Qatar kiếm được lợi nhuận ngay cả ở mức giá LNG thấp có thể khiến hầu hết các nhà sản xuất khác phá sản. Các nhà quan sát thị trường nhận thấy QatarEnergy đã mở rộng dấu chân LNG của mình để thể hiện cam kết về giá LNG dài hạn ở mức thấp, một chiến lược có thể tạo ra thách thức tài chính cho các đối thủ cạnh tranh của hãng này.

CHLB Nga: Căng thẳng giữa các lệnh trừng phạt

Mặc dù xuất khẩu khí đốt qua đường ống sụt giảm sau khi cuộc xung đột với Ukraine xảy ra, xuất khẩu LNG của CHLB Nga vẫn tăng trưởng mạnh, với 32 Mt được xuất khẩu từ bốn cơ sở LNG vào năm 2023. Liên minh Châu Âu EU đưa ra cam kết vào năm 2022 sẽ chấm dứt sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch của CHLB Nga bằng mọi cách. Tuy nhiên, trong hai năm qua, các quốc gia EU nhập khẩu nhiều LNG của CHLB Nga hơn so với trước khi xảy ra cuộc chiến với Ukraine. Việc xuất khẩu khí đốt qua đường ống của CHLB Nga vẫn thấp hơn nhiều so với mức cao lịch sử song với hy vọng sẽ kiếm tiền từ trữ lượng khí đốt bằng cách mở rộng xuất khẩu LNG. Trọng tâm của chiến lược này là 20 Mtpa công suất dự án LNG Bắc Cực 2 ở Siberia do tập đoàn khí đốt khổng lồ Novatek dẫn đầu song dự án đã bị chậm tiến độ bởi các lệnh trừng phạt quốc tế. Chuyến tàu chở LNG đầu tiên của dự án đã hoàn thành đóng mới một phần vào cuối năm ngoái khi khí đốt đã được đưa vào nhà máy vào tháng 12/2023 song sự rút lui của các nhà sản xuất phương Tây đã khiến dự án chỉ có đủ turbine để vận hành với nửa công suất thiết kết. Các biện pháp trừng phạt quốc tế cũng đã ngăn cản Novatek mua sắm các tàu chở LNG phá băng chuyên dụng được xây dựng cho dự án bởi một công ty Nhà máy đóng tàu Hàn Quốc. Hãng Novatek cũng đã ký hợp đồng với một công ty đóng tàu của CHLB Nga để đóng tàu chở LNG cho dự án song các biện pháp trừng phạt đã ngăn cản công ty đó đảm bảo công nghệ quan trọng cần thiết để hoàn thành đóng mới các con tàu.

Hiện dự án trên vẫn chưa vận chuyển bất kỳ lô hàng LNG nào và được cho là đã bị đình chỉ hoạt động từ đầu tháng 4 đến ít nhất là cuối tháng 6 năm nay do thiếu đội tàu chở LNG loại phá băng. Cuối năm 2023, hãng Novatek đã báo hiệu dự án sẽ bỏ lỡ mục tiêu giao hàng LNG vào năm 2024 khi gửi thông báo bất khả kháng cho hai người mua LNG Trung Quốc đã ký kết hợp đồng. Được thúc đẩy bởi một vòng trừng phạt mới (9/2023), hãng TotalEnergies sở hữu 21,5% cổ phần của dự án LNG Bắc Cực 2, cũng đã khởi xướng tình trạng bất khả kháng vào đầu năm 2024 không nhận LNG từ dự án trong năm nay (TotalEnergies đã tuyên bố dự án bị lỗ 4,1 tỷ USD vào năm 2022.). Các đối tác dự án khác, bao gồm cả China National Offshore Oil Co., CNPC và một consortium Nhật Bản, đã ngừng tham gia dự án trên, điều này càng làm mờ đi triển vọng tài chính của dự án này. Hãng Novatek khẳng định dự án vẫn đi đúng hướng và đang trên đà khởi động đóng mới tàu chở LNG thứ hai và thứ ba vào cuối năm 2026 và đã yêu cầu các công ty Trung Quốc cung cấp thiết bị thay thế cho thiết bị của Hoa Kỳ và châu Âu. Mặc dù vậy, CEO TotalEnergies đã tuyên bố rằng con tàu thứ ba của dự án đã bị tạm dừng và hãng Novatek có thể chuyển sang một dự án khác, chẳng hạn như Murmansk LNG mà không cần tàu chở LNG phá băng chuyên dụng.

Công ty khí đốt khổng lồ do nhà nước kiểm soát Gazprom cũng hy vọng sẽ tiếp tục phát triển dự án 13 Mtpa công suất Ust-Luga LNG, với mục tiêu của chính phủ là hoàn thành hai giai đoạn của dự án vào năm 2027 và 2028. Tuy vậy, dự án này cũng phải đối mặt với những thách thức riêng khi mùa hè năm ngoái, hãng Gazprom đã thất bại trong việc thu hút các nhà thầu tham gia đấu thầu xay dựng đường ống cung cấp nhiên liệu cho dự án và một đợt trừng phạt mới của Hoa Kỳ tung ra vào tháng 2/2024 nhắm vào hai đơn vị hỗ trợ dự án.

Canada: Giảm chi phí cản trở các nhà máy mới

Hãng Shell và các đối tác dự kiến ​​sẽ tăng cường hoạt động tại nhà máy LNG quy mô thương mại đầu tiên của Canada bắt đầu từ năm 2025, với 14 Mtpa công suất ở Kitimat, tỉnh bang British Columbia. Tháng 10/2018, dự án vùng đất xanh Greenlit xa xôi phải đối mặt với chi phí xây dựng và vốn đầu tư cao, điều mà những người ủng hộ nó hy vọng sẽ bù đắp bằng khí đốt rẻ tiền có nguồn gốc từ Lưu vực Montney ở phía đông bắc tỉnh bang British Columbia. Tuy nhiên, chi phí vượt quá lớn trong đường ống dẫn khí ven biển gây tranh cãi việc cung cấp cho dự án có thể sẽ làm suy yếu khả năng cạnh tranh kinh tế của LNG Canada và công ty mẹ của đường ống dự án đã gánh chịu khoản lỗ 4,5 tỷ CAD.

Dự án LNG Woodfibre có công suất 2,1 Mtpa ở Squamish, tỉnh bang British Columbia cũng đang được tiến hành, với việc phê duyệt xây dựng 19 module khí hóa lỏng ngay ở Trung Quốc. Tuy nhiên, tổng giá trị của dự án đã tăng vọt từ mức ước tính 1,6 tỷ CAD (2019) tăng vọt lên 6,9 tỷ CAD (2024), đặt ra câu hỏi về tính kinh tế của dự án. Phần lớn là do chi phí xây dựng và đường ống cao, nên tham vọng từng rất cao của Canada là trở thành quốc gia ông lớn trên thị trường LNG toàn cầu, hiện ngày càng mờ nhạt. Công ty năng lượng Repsol (Tây Ban Nha) đã hủy bỏ kế hoạch vào tháng 3/2023 đối với một dự án xuất khẩu LNG ở bờ biển phía đông Canada, với lý do chi phí vận chuyển khí đốt cao từ miền tây Canada. Một số dự án khác vẫn đang tìm kiếm nguồn tài chính, bao gồm cả Cedar LNG và Ksi Lisims LNG và FortisBC vẫn hy vọng mở rộng cơ sở LNG Tilbury phía ngoài thành phố Vancouver. Trong số khoảng 20 dự án LNG từng được đề xuất ở Canada thì cho đến nay, hầu hết hiện đã bị gác lại.

Châu Phi: Sự chậm trễ và rủi ro chính trị hạn chế triển vọng tăng trưởng

Châu Phi đã sản xuất 41 Mt LNG vào năm ngoái từ các dự án ở Algeria, Nigeria, Ai Cập, Angola, Guinea Xích đạo, Mozambique và Cameroon song là mức giảm 10% so với mức đỉnh năm 2019. Hai nhà xuất khẩu LNG hàng đầu châu lục là Algeria và Nigeria đã phải vật lộn trong nhiều năm với tình trạng giá cả khí đốt sụt giảm. Trong khi sản lượng LNG của Algeria tăng vào năm 2023, thì mức tiêu thụ khí đốt trong nước cũng ngày càng tăng và xuất khẩu đường ống tăng có thể sẽ hạn chế nguồn cung nguyên LNG của đất nước.

Cuộc khủng hoảng năng lượng ở châu Âu đã thúc đẩy sự quan tâm đến LNG châu Phi nhằm đa dạng hóa nguồn cung khí đốt của lục địa này. Các nhà phát triển LNG phần lớn được dẫn dắt bởi các tập đoàn dầu khí lớn của châu Âu hiện đang nhắm tới gần 14 Mtpa về công suất khí hóa lỏng mới của châu lục vào năm 2028. Tuy nhiên, sự chậm trễ kéo dài dự án đã khiến đã làm tăng thêm rủi ro tài chính của việc xây dựng dự án LNG. Tại Cộng hòa Congo, cơ sở LNG nổi Tango với công suất 0,6- Mtpa của hãng Eni đã vận chuyển lô hàng đầu tiên (3/2024), chậm sáu tháng so với kế hoạch. Hiện hãng Eni đang lên kế hoạch cho cơ sở xuất khẩu nổi 2,4 Mtpa thứ hai ở nước này. Dự án khí hóa lỏng nổi Ahmeyim ngoài khơi Mauritania lớn hơn với 2,5 Mtpa công suất của hãng BP và dự án LNG khác ở Senegal sắp hoàn thành vào mùa hè năm 2024, chậm hai năm so với kế hoạch. Dự án mở rộng tàu chuyển chở LNG số 7 với công suất 7,8 Mtpa của Nigeria đã đã hoàn thành hơn 50% kế hoạch (11/2023) song việc sản xuất khí nước sâu bị chậm trễ gợi ý việc mở rộng có thể phải đối mặt với tình trạng thiếu khí đốt tương tự như đã gây khó khăn cho các con tàu chuyên dụng từ số 1-6. Perenco, một công ty Anh-Pháp, gần đây đã công bố quyết định đầu tư cuối cùng cho dự án nhà máy LNG nổi ở Gabon 0,7 Mtpa công suất song hầu hết các dự án LNG khác ở châu Phi được đề xuất vẫn đang trong tình trạng lấp lửng.

Hãng TotalEnergies đã tạm dừng dự án LNG 13 Mtpa công suất ở Mozambique trị giá 20 tỷ USD kể từ năm 2021 do sự phản đối của công chúng đối với dự án và bầu không khí chính trị bất ổn ở tỉnh Cabo Delgado. TotalEnergies đã hy vọng sẽ khởi động lại dự án vào năm 2023 song đã bị trì hoãn tiến độ trong bối cảnh bạo lực gia tăng trong tỉnh Cabo Delgado và sự phản kháng từ các nhà cho vay quốc tế. Hiện những quan ngại an ninh ở Cabo Delgado cũng đã trì hoãn dự án Rovuma 18 Mtpa công suất do hãng ExxonMobil đề xuất. Trong khi đó, tiến độ đề xuất phát triển dự án LNG trên đất liền trị giá 42 tỷ USD ở Tanzania đã bị chậm lại do sự chậm trễ của chính phủ trung ương trong việc ký kết các thỏa thuận quan trọng với các hãng Shell và Equinor.

Kỳ I: Nguồn cung LNG bùng nổ